آبی که به داخل خاک نفوذ می کند ممکن است در مسیر خود به لایه های غیر قابل نفوذ یا موانعی برخورد کند که امکان عبور از آن وجود نداشته باشد. در این صورت آب پس از جمع شدن روی این لایه ها حرکات جانبی به خود گرفته و در انتداد شیب به حرکت در می آید که سرانجام به رودخانه، دریاچه ها، کویر ها و یا دریاها منتهی می شود به این فرآیند جریان میانی( Inter- flow) و یا جریان زیر سطحی(Sub-surface  flow ) گفته می شود. گاهی اوقات آب نفوذ شده بخصوص در زمین های شیب دار در امتداد شیب و در زیر سطح خاک به موازات رواناب سطحی به حرکت در می آید که به آن جریان زیر بستری یا رواناب دیر رس هم گفته می شود. این پدیده نیز نوعی از جریان زیرسطحی به شمار می رود که تفاوت آنها فقط در عمق یا محل جریان نسبت به سطح زمین است.به طوریکه رواناب دیر رس در عمق بسیار کمی از سطح زمین جاری است. مثلاً در بعضی از رودخانه های خشک مشاهده می شود که در زیر بستر رودخانه جریانی از آب وجود دارد که اگر جلوی حرکت آن را با احداث یک سد زیر زمینی بگیریم آب در پشت این سد تجمع پیدا کرده و سر انجام در سطح زمین ظاهر خواهد شد. امروزه احداث سدهای زیرزمینی و زهکشی بستر آبرفتی رودخانه های فصلی و خشک یکی از روشهای استحصال آب به شمار می رود. البته جریانهای زیرسطحی(میانی یا رواناب دیر رس) را نباید با جریانهای عمیق آب زیرزمینی یکی دانست .

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در دوشنبه نوزدهم مرداد ۱۳۹۴ |