انواع لغزشهاي دامنه‌اي:
      +  لغزش انتقالي يا ساده:
در لغزش انتقالي ، توده‌اي از مواد به روي يک سطح کم و بيش مسطوي به سمت پايين دامنه مي‌لغزند. شرايط زمين شناسي و در راس آن وجود ناپيوستگيهاي ساختي داراي جهتيابي مناسب ، از جمله عوامل ايجاد يک لغزش انتقالي است.
      +  لغزش دايره‌اي يا چرخشي:
لغزش دايره‌اي يا چرخشي عمدتا در دامنه‌هاي خاکي و خرده سنگي طبيعي و مصنوعي و به مقدار کمتر در دامنه‌هايي که از سنگ خرد شده يا ضعيف و هوازده ساخته شده‌اند، ديده مي شود. در اين حالت گسيختگي در راستاي سطوحي منحني و قاشقي شکل ، که حداکثر تنش برشي را تحمل مي کنند، صورت مي‌گيرد. براي ايجاد يک لغزش دايره‌اي معمولا نياز به شرايط زمين شناسي ويژه و گسستگيهاي ساختي نيست.
      +  لغزش مسطوي در سنگ:
اين نوع لغزش انواع مختلفي دارد. از آن جمله است لغزش يک يا چند واحد سنگي در امتداد يک يا چند سطح مسطوي ، سر خوردن يک قطعه کوچک يا ورقه‌اي از سنگ به روي دامنه ، لغزش توده عظيمي از سنگ و سرانجام لغزش گوه‌اي در امتداد فصل مشترک دو صفحه متقاطع.
◄   شرايط مناسب براي لغزش مسطوي:
      ●   سنگهاي لايه‌لايه رسوبي که شيبشان به سمت خارج دامنه و مقدار آن مساوي يا کمتر از شيب دامنه است.       ●   گسل‌ها ، درزها و فولياسيونهايي که سطوح ضعيف ممتدي را ساخته و سطح دامنه را قطع مي‌کنند.       ●   درزهاي متقاطع که گسيختگيهاي گوه‌اي را مي‌سازند.       ●   سنگ سخت و درزدار که سر خوردن قطعات سنگ را به همراه دارد.       ●   پوسته پوسته شدن در توده‌هاي گرانيتي که سرخوردن ورقه‌هايي از سنگ را باعث مي‌شود.
      +   لغزش چرخشي در سنگ :
در اين نوع لغزش توده‌اي قاشقي شکل از سنگ ، بر اثر لغزش در امتداد سطحي استوانه‌اي ، گسيخته مي‌شود. ايجاد ترکهايي در راس بخش ناپايدار و برآمدگيهايي در پاشنه آن نشانه‌هاي حرکات آغازين‌اند. پس از گسيختگي نيز معمولا پرتگاهي در بالاي دامنه و به هم ريختگيهايي در پايين آن متساعد مي‌شود. افزايش شيب دامنه ، هوازدگي و نيروهاي آب نشستي از دلايل اصلي اين نوع لغزشند.
لغزش چرخشي در سنگهاي سخت يکپارچه ديده نمي‌شود. در مقابل درستيهاي دريايي و ديگر سنگهاي نرم ، همچنين در سنگهاي رسوبي لايه‌لايه به شدت درزدار و داراي لايه‌هاي ضعيف ، فراوان ايجاد مي شود. شيب طبيعي شيلهاي دريايي متورم شونده و به شدت ترکدار ، کم و پايدارسازي آنها معمولا مشکل است. اين نوع گسيختگيها معمولا پيشرونده و وسيع اند.

◄   تعريف اصطلاحات ناپايداري شيب وزمين لغزش:
تعاريف متعددي باوجوه مشترک قابل توجه ويايکسان ازنظرمفهوم بامحدوده هاي کاربردي کم وبيش مشابه توسط مولفين ومحققين به کاربرده شده است.
ازجمله اصطلاحاتي که براي تشريح و توصيف اين پديده ذکرشده، مي توان به اصطلاحات حرکت توده اي (Mass movement)، حرکت شيب(Slope movement) و زمين لغزش(Landside)اشاره نمود.ازبين موارد اصطلاح زمين لغزش، تخصصي تر، کاربردي تر و بيشترمورداستفاده قرارگرفته است.
حرکت هاي توده اي شامل همه حرکت هايي است که تحت تاثيروزن توده حادث مي شود.مواردي که مستقيمابه وسيله عوامل منتقل کننده ماننديخ، آب يابادحمل مي شوند، فرايندانتقال توده(Mass transport) ناميده مي شود.
ترزاقي(1950)دراين زمينه بيان مي کند:
((همانطور که تنش تحميل شده به توده به مقاومت برشي متوسط نزديک مي شودميزان خزش(Creep) افزايش مي يابد، تاجايي که عاقبت الامراشکالي ازشکستگي سريع به طورنسبي ظاهر مي شوند، براي اين حالت به طور زايشي (Generic) اصطلاح زمين لغزش (Landslide) به کاربرده شده است)) [ب].
درجايي ديگربيان گرديده :
اصطلاح زمين لغزش عبارت ازکليه حرکات توده اي درشيب ها است وشامل افتان ها(Rock Falls) ، واژگوني ها(Topples) و سيلان هاي واريزه اي(Debris flows) نيز مي شود.
دراين رابطه شارپ(Sharp,1938) مي گويد:
((زمين لغزش عبارت از لغزش زمين درجهت شيب ويا سقوط يک توده سنگ ويا مخلوطي ازسنگ وخاک است)).
وارن(Varnes,1978) در کارهاي اوليه اش از اصطلاح عام تري به عنوان ((حرکت شيبها)) (Slop movement) استفاده کرده است.
براي روشن شدن وسعت معاني اصطلاح زمين لغزش، کانس(Coates, 1977) نکات اصلي ومثبت موجود دربين تعاريف ارائه شده در 28مقاله رابه شرح زيرليست کرده است:      ●   زمين لغزش ها نشان دهنده يک رده ازپديده اي هستندکه به طورکلي تحت عنوان حرکت توده اي(Mass movement) مطرح مي شود.      ●   وزن؛ نيروي اصلي ناپايداري شيب در پديده موردبحث است.      ●   حرکت توده گسيخته شده معمولا سريع مي باشد.      ●   حرکت توده اي مي تواندشامل افتان(Falling)، لغزش(Sliding)، وسيلان(Flowing) باشد.      ●   صفحه يا پهنه لغزش باصفحه گسل يکي نيست.      ●   حرکت بايدروبه پايين به سمت خارج باشد.      ●   موادجا به جا شده داراي مرزهاي تعريف شده هستند.      ●   مواد جا به جا شده ممکن است بخشي از ري گوليت(Regolith) و يا سنگ بستر را نيز در برگيرند.      ●   پديده ذوب وحرکت زمين يخ زده( Frozen ground) معمولا استثنا مي شود. 
◄   عوامل عمده موثر در وقوع زمين لغزش ها:
عوامل متعددي مانند، شرايط زمين شناسي، شرايط هيدرولوژي و هيدروژئولوژي، وضعيت توپوگرافي و مورفولوژي، آب و هوا و هوازدگي بر پايداري يک شيب تاثيرمي گذارند و مي توانند باعث لغزش شوند. يک عامل منفرد به تنهايي بندرت مي تواند علت زمين لغزش باشد.
عوامل ايجاد کننده حرکات توده اي يا زمين لغزش راي مي توان به دو دسته عوامل بيروني و دروني تقسيم بندي نمود. عوامل بيروني عبارتند از از ان عواملي که باعث افزايش متوسط تنش برشي در طول سطوح گسيختگي بالقوه يا سطوح ضعف موجود در سنگ و خاک مي گردند.
عوامل دروني عواملي هستند که باعث کاهش متوسط مقاومت برشي مي شوند. علاوه بر اين دو گروه عامل عمده، ممکن است يک گروه حدواسط با ترکيبي از هر دو نوع علت هاي دروني و بيروني نيز وجود داشته باشند.       ●    تغييرات ساختاري      ●   حرکات تکتونيکي      ●   زلزله ولرزش       ●   اثر باران و برف:      ●   تأثيرات اثرات فصلي:      ●   افت سريع سطح آب      ●   تراوش از چشمه ها يا منابع صنعتي آب      ●   تغيير در شيب دامنه      ●   تغيير در ارتفاع سطوح شيبدار      ●    تاثير پوشش گياهي      ●   وزن توده:      ●    تغيير کاربردي زمين:      ●   شدت هوازدگي :      ●   شرايط ژئوتکنيکي و ليتولوژيکي

 

:Definitions



Landslide 
- Official U.S. Government Definition - the downward and outward movement of slope forming materials composed of natural rock, soils, artificial fill, or a combination of these
- any type of mass wasting where gravity forces sediments downwards causing catastrophic events which include rockfalls, slumps, debris flow or lahar, or avalanche
- movement parallel to plains of weakness, and sometimes parallel to slope
 

Slides 
- material glides along a surface, remaining as a single piece or several pieces
:Types of Slides
Soil Creep - most common form of mass wasting, slow moving material moving downhill on a slope, usually caused by wet weather, earthquakes, or human disturbances like road cuts or logging, which can cause a larger, more destructive landslide
 

Slumps 

complex movement of materials on a slope, produces a terraced look of the mountain side with separate ledges, excessive water in the ground is the most common cause, whether from unusually heavy rains or from human activities that affect drainage
 

Flows 

- material loses cohesion and moves down a slope as a fluid
- Viscous to fluid-like motion of debris
- Dry, wet, or frozen
- Slow creeping movements to the rapidly moving avalanches

Types of Flows

Lahars 
- created by volcanoes where large amounts of fine ash or crumbling rock are piled on steep slopes, rains or melted ice from the mountain top mix with these deposits and turn into a lethal sludge

- This lahar, or mudflow, on the Toutle River, is 25 miles West-Northwest of Mount Saint Helens, which erupted on May 18, 1980. The height of the mudflow is recorded from the level of the mud on the tree trunks.

Torrent
- a sporadic and sudden channel-like discharge of water and debris


 

Falls 
- material fractures and breaks off falling to the surface below
Types of Falls
Rockfalls - masses of bedrock come loose and crash to the ground below
 

Topple - end over end motion of rock down a slope

This landslide in Stella, Washington, covered Washington State Highway 4, and into the Columbia River over basalt

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در جمعه بیست و دوم آبان ۱۳۹۴ |