به سنگهايي كه داراي عناصر زاويه دار و نوك تيز بوده و در مركز سيماني دلخواه قرار گرفته باشد برش (Breche)مي گويند، اينگونه سنگها اغلب از بهم چسبيدن واريزه ها در پايين ارتفاعات به وجود مي آيد. برش ها انواع مختلفي دارند كه عبارتند از1-رسوبي2-جانشيني3-خردشدگي4-اتشفشاني و...

استفاده از ميكروسكپ پولاريزان در تشخيص برش ها و بويژه برش هايي كه داراي منشاء كوهزايي هستند بسيار اهميت دارد. در اين مورد سيمان برش ها است كه نوع برش را معين مي نمايد. زيرا اين سيمان نتيجه حد نهايي خرد شدگي است. درصورتي كه اين سيمان در برش هاي رسوبي چون يك رسوب ژنتيكي مستقل از ساير عناصر نيست. گاهي نيز تبلور دوباره،تشخيص ماهيت واقعي سيمان را مشكل مي سازد،در اين صورتبايد از عوامل ديگري در تشخيص برش استفاده كرد، مثال در برش هاي تكتونيكي اصول كلي وجود داردكه عناصر به هر اندازه كه باشد زاويه دار مي باشند. برعكس در برش هاي رسوبي مواد درشت تقريباً مدور و مواد ريز تا اندازه اي گوشه دار و نوك تيزند.

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در شنبه سی و یکم خرداد ۱۳۹۳ |

اين نوع سنگها در نتيجه سيماني شدن قلوه سنگها يا پاره سنگها كهمبداءآبرفتي يا سيلابي دارند، به وجود مي آيند. سيمان پودنگ ها اغلب اوقات سيليسي است، موقعي كه قلوه سنگها در اثر فرسايش اشكال منظم تخم مرغي به خود بگيرند، نشان دهنده آنست كه معمولاً از سنگها و كانيهاي سخت مثلاً كوارتز هاي رگه اي،كوارتزيت و يا سيلكس به وجود آمده اند.

در صورتي كه قلوه سنگها از نوع سنگ آهك يا شيست باشند يا به عبارت ديگر از سنگهايي كه سختي كمتري دارندتشكيل يافته باشنددر اين حالت سائيدگي شديد نبوده و معرف آن است كه عوامل فرسايش كمتر روي آنها اثر نموده است. پودنگ ها انواع مختلفي دارند كه عبارتند از 1-پودنگ هاي سيلابي 2- كوهپايه اي 3-قاعده اي 4-پودنگ هاي بين تشكيلاتي

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در دوشنبه بیست و ششم خرداد ۱۳۹۳ |

دودکش جن که در اصلاح زمین شناسی"هودو" (Hoodoo) نامیده می شود در حقیقت به نوعی از فرسایش گفته می شود که در اثر آن مناره های طویلی از رسوبات و سنگ ها از لایه های ابتدایی باقی می مانند. هودو ها مناره هایی بلند و نازک بوده که در اثر فرسایش بخش های زیرین حوضه ها و زمین های ناپیوسته بوجود می آیند، این پدیده ها بیشتر در نواحی مرتفع  فلات کلرادو و  بدزمین های(1) (سنگلاخ ، نوعی فرسایش بر روی زمین های سیلتی و رسی (واژه نامه جامع  زمین شناسی، انتشارات دانشگاه تبریز، 1385)) دشت های بزرگ شمالی (مناطقی در غرب رودخانه می سی سی پی و شرق کوه های راکی در آمریکا و کانادا) مشاهده می شود. اگرچه این ساختارها در تمام نقاط زمین قابل مشاهده هستند اما در هیچ نقطه ای از زمین به فراوانی بخش شمالی پارک ملی برایس کنیون(2) نمی باشند. هودو ها (دودکش جن) شباهت زیادی به مناره ها داشته و گاهی با آن ها اشتباه گرفته می شود، اما باید در نظر داشت که مناره ها دارای ضخامتی تقریبا یکسان بوده که از پایین به سمت بالا از آن کاسته می شود درحالیکه هودو ها ضخامت متفاوتی در طول داشته و اصطلاحا ظاهری شبیه مجسمه های طولانی اقوام سرخچوست(3) دارند. در گذشته و به دلیل محدود بودن علم عامه مردم؛ دلیل بیشتر پدیده ها در عوامل ماوراء طبیعه و حیطه ای از باورهای مردم که قابل بحث کمتری بود جستجو می شد، به همین دلیل دلیل ایجاد این ساختارها به جن ها منتصب می شده است.

این پدیده ها بزرگی و بلندی های متفاوتی داشته و می توانند از اندازه یک انسان معمولی تا چندین ده متر باشند. مراحل تشکیل هودو ها در عکس زیر قابل مشاهده می باشد:

در مناطق مختلف ایران نیز این پدیده قابل مشاهده می باشد. به عنوان مثال در عکس زیر که توسط آقای مانی پیروزبخت گرفته شده است ( با تشکر از ایشان که عکس خود را در اختیار اینجانب قرار دادند) هودوهای منطقه وردیج ( اطراف وردآورد) دیده می شوند. 

• هودوها به عنوان ژئوتوریسم در کپه داغ ترکیه مورد بازدید قرار می گیرند، جائیکه خانه های مردم در داخل این پدیده ها قرار دارد.

• در فرانسه به این پدیده "demoiselles coiffées " گفته می شود -که به معنای "خانم هایی با موهای درست شده(1)" می باشد- و تعدادی از آن ها در استان جنوبی  Alpes-de-Haute-Provence و در داخل سازند Demoiselles Coiffées de Pontis (سازندی سنگی در پونتیس(2)، نزدیک  امبرون (3) داخل بخش فرانسوی آلپ) دیده می شوند.
• Đavolja Varoš در صربستان مجموعه ای از 202 ساختار پیچیده است که بصورت محلی هرمهای زمین یا برج نامیده می شوند. همچنین چشمه ای طبیعی در زیر این ساختارها قرار دارد که از تراکم کانیایی بالایی  برخوردار می باشد. از سال 1959 این مجموعه تحت حفاظت کشور قرار گرفته و برای ثبت در 7 عجایب برتر نو جهان کاندید شده است.

• هودوهای ساحل شمالی تایوان نیز بدلیل نوع تشکیلشان منحصر به فرد هستند. این ساختارهای در طول دوران ائوسن تشگیل شده اند.

لازم به یاد آوری است که نوع دیگری از هودو ها نیز در اثر فرسایش دودکش های آتشفشان ها ایجاد می شود. جائیکه لایه های توف توسط لایه هایی از بازالت یا سایر سنگ های آتشفشانی مقاوم در برابر هوازدگی پوشیده شده اند. با گذشت زمان لایه های پوشاننده فرسایش یافته و سپس لایه های توف که مقاومت کمتری در مقابل هوازدگی دارند فرسایش می یابند و هودو ها را تشکیل می دهند. بعد از گذشت مدتی تکه لایه مقاوم که در اصطلاح درپوش (کلاه) نامیده می شود نیز سقوط کرده و بدین صورت هودو وارد مرحله جدیدی از فرسایش خود می شود.

در 20 کیلومتری شهر ماهنشان و 120 کیلومتری زنجان نیز این پدیده دیده می شود.

هودو در آمریکا

هودو در وردیج تهران

هودو در استان زنجان (دودکش جن)

منبع:https://en.wikipedia.org/wiki/Hoodoo_%28geology%29

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در پنجشنبه پانزدهم خرداد ۱۳۹۳ |

سنگهای قارچی شاخص مناطق بیابانی هستند،  این سنگها بوسیله سالها فرسایش بادی توده های سنگی تنها در قسمت های مختلف ( از پائین به بالای توده- در ارتفاع) آنها ایجاد می شوند، زمانیکه مقاومت قسمت های مختلف سنگ در مقابل فرسایش متفاوت هستند. به عبارت دیگر،تفاوت جنس و ترکیب تشکیل دهنده لایه های سنگی، رابطه مستقیم با میزان  مقاومت در مقابل انواع فرسایش را داراست.

فرسایش بوسیله ماسه های ایجاد شده توسط باد تا ارتفاع 90 سانتی متر از سطح زمین شیوع بیشتری داشته و به همین لحاظ قسمت های تحتانی سنگ ها با سرعت بیشتری نسبت به قسمت های فوقانی آنها فرسوده می شوند. جریان آب نیز تاثیر مشابه دارد.

همانگونه که اشاره شد، ترکیب شیمیایی سنگها تاثیر به سزایی در شکل گیری این اشکال دارد. بدین گونه که اگر مقاومت قسمتهای بالایی سنگ در مقابل هوازدگی و فرسایش بیشتر از قسمتهای پائینی آن باشد، با سرعت کمتری هوازده می شود. نحوه تشکیل سنگهای قارچی  به هوازدگی شیمیایی  در قسمت های پائینی سنگ به دلیل شبنم زدگی در قسمتهای نزدیک به سطح زمین نیز نسبت داده می شود.

سنگهای قارچی میتوانند محصول نهایی هوازدگی کلوتها باشند، کلوت ها مناطقی صاف هستند که  در آن لایه هایی از سنگهای مقاوم بر روی سنگهای سست تر قرار گرفته اند، چیزی شبیه به الگوی تشکیل آبشارها. لایه های مقاوم بالایی (سرپوش) از انواع هوازدگی لایه های زیرین شامل هوازدگی بادی، آب و نفوذ نمک حفاظت نموده و لایه های سست تر اطراف فرسوده می شوند. سنگهای مقاوم سرپوش می توانند در انتها تبدیل به سنگهای قارچی شوند.

فرسایش بادی تا چند فوتی سطح زمین متمرکز است. با افزایش ارتفاع، سرعت باد زیادتر میشود اما از میزان ذرات موجود در آن نیز کاسته می شود. این بدین معناست که بیشترین میزان سرعت باد و ذرات معلق تا چندین فوتی سطح زمین می باشد و به همین دلیل بیشتر فرسایش ها در این ارتفاع رخ می دهند. 

فعالیت های یخچالی

برخلاف سنگهای قارچی حاصل از فرسایش بادی که از یک سنگ ایجاد می شوند، انواع دیگری از سنگهای قارچی نیز میتوانند از دو نوع متفاوت سنگ ایجاد شوند. در اینگونه رخداد ها سنگ سرپوش به صورت خارق العاده ای متوازن بر روی قسمت های ایجاد شده از فعالیت های قبلی قرار داده می شود. در این حالت بالاترین تکه سنگ بوسیله فعالیتهای کند یخچالی حمل و بر روی پایه قرار می گیرد. قسمت پایه ای نیز ممکن است تحت فعالیت های فرسایش قرار گرفته یا نگرفته باشد. به عنوان نمونه ای از این رخداد نادر میتوان به پارک ملی سیگنال پینت ( Signal Point National Park) در ایالت تنسی آمریکا اشاره کرد.

آشفتگی سنگی

این نوع سنگ قارچی نیز از دو نوع مختلف سنگ ایجاد شده است. با این تفاوت که سنگ بالایی بر اثر یک حرکت ناگهانی و سریع مثل  ریزش حاصل  از زلزله بر روی سنگ زیرین قرار گرفته است.

گردآوری و ترجمه: زینب آزادبخت

منابع:http://en.wikipedia.org/wiki/Mushroom_rocks

http://www.washburn.edu/cas/art/cyoho/archive/KStravel/Comanche/Mushroom

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در شنبه دهم خرداد ۱۳۹۳ |

حرکات زمین

• زمین دور محورش روزی یکبار دوران می‌کند(حرکت وضعی)
• زمین بر گرد خورشید سالی یکبار دوران می‌کند.(حرکت انتقالی)
• محور زمین حرکت تقدیمی دارد.
• محور زمین حرکت ترقص دارد (رقص محوری).
• خورشید همراه زمین و سیارات دیگر در میان خوشه محلی ستاره‌گان با سرعت 20 کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کنند. حواس آدمی این حرکات را درنمی‌یابد همانطور که در ترنی که با حرکت یکنواخت پیش می‌رود، مسافران سرعت آن را حس نمی‌کنند.

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در شنبه دهم خرداد ۱۳۹۳ |