آگات نوعی کلسدونی (خانواده ای از کوارتز نهان بلور) است که کاربرد آن در جواهر آلات بسیار معمول است. این سنگ در رنگ های متنوع ای مانند خاکستری، قهوه ای، قرمز، سبز، صورتی، آبی و زرد یافت می شود .آگات ممکن است با رنگ های خود خط دار باشد و معمولا" به صورت لایه ی کوارتز است. آگات حفره دار است و به راحتی رنگ می شود، به طوری که گاهی برای بیشتر کردن رنگ بندی و لایه بندی آنرا رنگ می کنند. آگات سفید معمولا" در جواهرات بدل و معمولا" به صورت زمینه استفاده می شود. آگات خزه ای (moss agate) دارای تداخل شاخه های سیاه،قرمز یا سبز است. انیکس آگاتی است که دارای لایه ای موازی است و آگات چشم لایه بندی به صورت حلقه هایی متحدالمرکز دارد.آگات دارای سختی5/6 تا7 و وزن مخصوص 6/2 است.

آگات یكی از زیباترین و فراوانترین سنگهای قیمتی جهان است كه شكستگی صدفی داشته و تحت عنوان عقیق در جواهرسازی بكار می‌رود.

ندولهای سیلیسی آگات به صورت فراوان در سنگهای آتشفشانی با میلیونها سال قدمت در سراسر جهان وجود دارد.

تحقیقات زیادی بر روی چگونگی تشكیل شدن آگات صورت گرفته است اما توجیه ساختارهای ندولهای آگات با روشهای موجود و متداول كانی‌شناسی آزمایشگاهی هنوز میسر نشده و نظریات ارائه شده هنوز از نظر علمی اثبات نگردیده‌اند.

اكثر نظریاتی كه در خصوص ژنز آگات ارائه شده با تشریح چگونگی تشكیل حفرات گاز در داخل گدازه‌ها آغاز شده و در ادامه چگونگی نفوذ یك منبع سیلیسی مانند محلولهای سیلیس‌دار را كه در محیط موجودند به داخل این حفرات بیان می‌نماید. (م. نظری. آگات)

آگات معمولاً به رنگهای زیبایی دیده می‌شود و نوارهای ظریف و موازی آن معمولاً منحنی شكل می‌باشند.

گاهی اكسیدهای منگز و آهن در آن طرحهایی مانند شاخه درختان ایجاد می‌نماید كه آن را عقیق خزه‌ای (MassAgate) می‌خوانند.

امروزه بسیاری از عقیق‌هایی كه در تجارت استفاده می‌شوند به طریقه مصنوعی رنگ‌آمیزی شده‌

در شمالشرقی ایران (استان آذربایجان شرقی اطراف میانه ) پنج منطقه امیدبخش دارای پتانسیل آگات(عقیق) شناسایی شده كه بصورت ژئودهایی حفرات موجود در سنگهای آتشفشانی ائوسن را پر كرده اند. اندازه این ژئودهای آگات بین چند میلیمتر تا حداكثر 10 سانتی متر است.بطور كلی رنگ این آگات ها اغلب آبی نیلی ،آبی روشن ،سبز یمانی، قرمز و خاكستری است.محدوده آگات خور در استان اصفهان در جنوب شرقی شهرستان خور قرار گرفته است.و ذخیره ای نزدیك به 1250 كیلو برای آن پیش بینی می شود.و محدوده آگات تربت حیدریه در استان خراسان در 18 كیلومتری شمال غرب تربت حیدریه جای دارد.ژئودها و رگه های آگات در داخل گدازه های پیروكسن آندزیتی سیاه رنگ قرار دارد. و اندیس آگات فردوس مه بصورت قلوه ها و ژئودهای آگات در سنگهای پیروكسن آندزیتی نئوژن تمركز داشته و به رنگهای متفاوت سفید تا سفید شیری و زرد تا قهوه ای می باشند. اندیس آگات اردین ورامین در 15 كیلومتری جنوب شرق زنجان قرار دارد .آگاتهای دودی و دودی متمایل به آبی بصورت ژئودهای در داخل حفرات واحد آندزیتی واقع در مجموعه آتشفشانی ائوسن دیده می شود.از اندیس های دیگر آگات می توان به اندیس های زیر اشاره نمود:

اندیس آگات دودی در گدازه های آندزیتی الیگو-میوسن در جنوب آب گره قره آغاج در جنوب غرب میانه (استان آذربایجان غربی) .

آگاتهای دودی و خاكستری در لیستونیت های گزدز در جنوب بیرجند(استان خراسان).

آگاتهای قهوه ای و قرمز در كنگلومرای پلیوسن در شمال نصرت آباد (استان سیستان و بلوچستان)

آگات سفید و خاكستری در ولكانیكهای ائوسن در شمال نطنز (استان اصفهان).

نوشته شده توسط غلامرضا آریان در جمعه سیزدهم آذر ۱۳۹۴ |