حالت خميري خاك عبارت است از توانايي خاك براي تغيير شكل مداوم در مقابل نيروهاي خارجي  و حفظ شكل جديد پس از حذف نيروها. در كارهاي مهندسي با تعيين اين ضرايب و تعيين اندازه ذرات خاك،انواع خاكها را رده بندي مي كنند.

در خاك،ذرات رُس و گاهي سيليت،ويژگي هاي خميري را بروز مي دهند و ذرات شن و ماسه نقشي در ايجاد اين پديده ندارند. به همين علت در خاكهايي كه مقدار رُس از 16%كمتر است،حالت خميري خاك مشاهده نمي شود. مقدار رُس لازم براي ايجاد حالت خميري بستگي به نوع و مقدار رُس فراواني نسبي ماسه و سيليت و مواد آلي دارد. هرچه مكقدار رُس خاك بيشتر باشد،طول مدتي كه رطوبت در آن خاك به صورت خمير باقي مي ماند بيشتر مي شود.در رطوبت هاي بيش از اشباع،ذرات خاك در آب به صورت پراكنده بوده و خاك نيز توام با آب جريان مي يابد. به تدريج كه از رطوبت خاك كاسته شد،توده خاك به صورت خميري در آمده و در برابر نيروي حركت مقاومت نشان مي دهد. با كاهش بيشتر رطوبت، خمير حاصله خاصيت چسبندگي يافته و به دست و يا هر چيز جامد ديگر ميچسبد. اگر مقدار رطوبت باز هم كاهش يابد حالت چسبندگي از بين رفته و خاك به صورت خميري شكل پذير در مي آيد كه با كاهش مقدار رطوبت از حالت خميري بيرون آمده، شكل پذيري خود را از دست داده و مانند يك جسم جامد رفتار مي كند.

 حد سيلان يا رواني

حد رواني يا سيلان عبارت است از رطوبتي كه در آن خاك به صورت روان در مي آيد در رطوبت هاي بيشتر، خاك ماننديك مايع و در رطوبت هاي كمتر ، مانند يك جسم خميري شكل پذير عمل مي كند. براي تعيين رطوبتدر اين نقطه،معمولاً انقدر آب به ظرف محتوي خاك اضافه مي شود كه اگر توسط تيغه اي با مقطع ذوذنقه شياري در گِل ايجاد گردد، پس از 25 بار ضربه به ظرف، اين شيار به هم آمده و پر مي شود. تجربه نشان داده است كه اگر درصد رطوبت خاك بر روي مقياس عددي و تعداد ضربات لازم براي هم آمدن شكاف استاندارد در خاك مورد نظر به صورت لگاريتمي ،رابطه بين اين دو متغير مستقيم خواهد بود. معادله اين خط مستقيم عبارت است از((Log N1-Log N1  W-W1=I كه در آنW رطوبت موجود در خاك و W1رطوبت اضافه شده به خاك، N تعداد ضربات و I شيب خط است.

حد خميري

حد خميري درصد رطوبتي است كه در كمتر از آن، خاك حالت خميري نداشته و در صورتي كه فيتيله از خاك به قطر 3 ميلي متر تهيه شود، فيتيله نمي تواند پايدار و يكپارچه مانده و بر روي آن شكافهاي كوچكي ظاهر مي گردد معمولاً تعيين حد خميري و درست كردن فيتيله با دست انجام مي گيرد..

شاخص خميري

شاخص خميري عبارت است از تفاضل بين رطوبت  حد رواني و حد خميري:

IP = W1 – WP

كه در آن W1عبارت است از رطوبت حد سيلان يا حد رواني و WPعبارت است از رطوبت حد خميري

 


برچسب‌ها: حد خميري, حد سيلان يا رواني, شاخص خميري
نوشته شده توسط غلامرضا آریان در جمعه دهم مرداد ۱۳۹۳ |